Nữ Lang là vị thuốc gì? Đặc điểm, thành phần & công dụng

Nữ Lang hay Sì To là loài cây thảo mộc sống lâu năm. Được biết đến là một vị thuốc an thần nổi bật, ít độc, không gây những phản ứng phụ bất lợi cho người sử dụng. Đây là một trong những vị thuốc thảo dược có nhu cầu rất lớn tại các quốc gia Châu Âu.

Theo các tài liệu Nữ Lang có:

• Tên khoa học:Valeriana jatamansi Jones.
• Tên thường gọi: Sì To, Valerian.
• Thuộc họ: Kim Ngân Valerianaceae.

Giới Thiệu Chung Vị Thuốc Nữ Lang

Đặc điểm hình dạng cây Nữ Lang

Nữ Lang là cây thân thảo cao từ 1-1,5m. Thân nhẵn, có rãnh ngoằn nghèo, có lông ở mắt và ở gốc.

Lá kép lông chim từ 3-5 chét, dài 1-6cm rộng 0,5-3cm, không cuống, nguyên hay có răng, thót dài ở chóp lá.

Hoa trắng thành sim dạng ngù ở ngọn. Quả bế đẹp, dài 1,8-2mm, rộng 0,8-1mm.

Cây Nữ Lang phân bố ở đâu?

Cây Nữ Lang được tìm thấy tại các tỉnh miền núi phía bắc, độ cao trên 1000m so với mực nước biển. Phổ biến tại vùng núi thuộc Sapa-Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu …

Tại Châu Âu loài cây này cũng được tiêu thụ với số lượng rất lớn. Đặc biệt tại Pháp, hàng năm tiêu thụ khoảng 100-150 tấn rễ cây để làm thuốc.

Thu hái, chế biến Nữ Lang

Cây Nữ Lang bắt đầu mọc, nảy mầm vào đầu mùa xuân (tháng 2). Sau đó mọc bò sát dưới đất, vào mùa hè cây bắt đầu phát triển mạnh và mọc vươn lên 1-1,5m.

Mùa hoa bắt đầu vào tháng 10 và kết thúc vào tháng 12. Lúc này rễ cây phát triển rất mạnh và có thể cho thu hoạch. Hoa được sử dụng để tinh chế nước hoa, lá và thân có thể làm gia vị. Rễ cây được dùng làm thuốc.

Thành phần hóa học Nữ Lang

Các nghiên cứu chỉ ra rằng thảo dược chứa các thành phần sau:

• Tinh dầu
• Chất vô cơ 5-10%
• Gluxit: tinh bột, sacaroza
• Các axit hữu cơ: benzoic, salixylic, cafeic, clorogenic
• Các lipit, sterol, tanin, chatinin, valerin, actinidin…
• Hoạt chất chính: Axit izovalerianic.
• Các có tác dụng an thần: este valepotriate hay este valtratum

Các loại este trong cây nữ lang đều có tác dụng an thần, chính vì vậy loài cây này được sử dụng khá phổ biến trong thực tế.

Tác dụng Cây Nữ Lang

Theo các nghiên cứu khoa học thì thảo dược có tác dụng:

• Điều trị rối loạn giấc ngủ, ngủ không ngon giấc, mất ngủ.
• Hồi hộp, lo âu, căng thằng.
• Hen phế quản, kích động, đau thắt ngực, nhức đầu, đau nửa đầu.
• Giảm đau nhanh các cơn đau đầu, đau xương khớp, đau dạ dày.
• Động kinh, trầm cảm, run tay chân, rối loạn hiếu động thái quá (ADHD). Mệt mỏi mãn tính (CFS).
• Tăng lưu lượng máu qua động mạch vành, chống rối loạn nhịp tim, hạn chế nguy cơ nhồi máu cơ tim.
• Bảo vệ gan khỏi tổn thương do tetrachoromethane.

Mùi hương từ lá và hoa Nữ Lang nhè nhẹ thoang thoảng có tác dụng thanh thần sảng khoái, giảm mệt mỏi. Dùng để đun nước tắm hoặc nhỏ 1 vài giọt tinh dầu vào nước tắm sẽ rất tốt.

Thảo dược tác động ở người tương tự như một loại thuốc an thần. Nó tác động trực tiếp vào não và hệ thần kinh trung ương.

Lưu ý: Khi sử dụng như một vị thuốc bạn cần sự tư vấn từ bác sĩ.

Liều lượng sử dụng và bài thuốc của Nữ Lang

Bệnh mất ngủ

• Sử dụng làm trà: Pha 1 muỗng café Rễ Nữ Lang khô (2-3g), nước sôi 100ml. Uống sau 5-10 phút.
• Ngâm rượu: Ngâm theo tỉ lệ 200g Nữ Lang với 1 lít rượu. Ngâm từ 10-15 ngày, thi thoảng lắc đều. Sử dụng 4-6ml.
• Thuốc sắc: Thân và rễ 10-15g, 100ml nước sắc còn 50ml uống 1 lần.
• Sản phẩm chiết suất lỏng (1:1): Sử dụng 1-2ml.
• Sản phẩm chiết suất khô (4:1): Sử dụng 400mg/ngày (sử dụng trong 3 ngày liên tục).

Tất cả đều sử dụng trước khi ngủ từ 30-120 phút trước khi ngủ để có giấc ngủ ngon nhất.

Một số đơn thuốc khác từ Nữ Lang

• Đơn thuốc chữa lo âu, hồi hộp: 120-200mg chiết suất khô cho 3-4 lần/ngày.
• Chữa đau dạ dày, sốt cao hoảng hốt: Rễ cây sao khô tán thành bột mịn, chiêu nước uống ngày 2 lần mỗi lần 4g.
• Chữa viêm dạ dày mãn tính: Rễ Nữ Lang 15g, Sa nhân 10g, Trần bì 15g, Bạch Truật 15g sắc nước uống.
• Bệnh tim mạch và tăng cường sức khỏe: 10-15g Nữ Lang kết hợp 20g Dong Riềng Đỏ, 200ml nước. Sắc còn 100ml uống thành nhiều lần trong ngày.
• Chữa thần kinh suy nhược, bồn chồn, trống ngực: Nữ Lang 100g ngâm ít nhất 1 tuần. Ngày uống 10-15ml. Hoặc 6-12g sắc uống thay nước hàng ngày.
• Chữa cảm mạo: Cành lá Nữ Lang tươi 15g, Can khương 3g sắc nước uống.
• Chữa đau bụng, nôn mửa, ỉa chảy: Rễ Nữ Lang, Rễ Xương Bồ mỗi loại 12g; nước 600ml sắc còn 200ml. Thêm rượu trắng ngày uống 3-4 lần.

Ngoài các bài thuốc thảo dược trên thì Nữ Lang cũng được ứng dụng trong sản xuất thực phẩm chức năng. Đặc biệt là về bệnh mất ngủ với những công dụng tuyệt vời. Một trong số đó là thực phẩm chức năng giúp ngủ ngon.

Với người mất ngủ thì bổ sung các sản phẩm hỗ trợ ngủ ngon là rất cần thiết. Các sản phẩm này được bào chế dạng siro và viên uống liều lượng tiêu chuẩn hằng ngày hỗ trợ an thần và ngủ ngon.

Lưu Ý Khi Sử Dụng Nữ Lang

Khi lựa sử dụng bạn cần lưu ý những vấn đề sau:

• Nên tham khảo chuyên gia, bác sĩ về các loại thuốc tây, thuốc Đông Y trước khi sử dụng.
• Không sử dụng cho phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
• Không sử dụng đối với trẻ em dưới 5 tuổi.
• Không sử dụng quá liều lượng liên tục, trong thời gian dài.
• Không sử dụng khi đang bị dị ứng.
• Không tự ý pha chế, sử dụng chung với các loại thuốc khác mà chưa được sự đồng ý từ bác sĩ.
• Nên sử dụng trước khi ngủ trong khoảng 2h để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Ngưng sử dụng ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.

“Bài viết tham khảo tài liệu Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam của tác giả Đỗ Tất Lợi và Internet”

Các tin tức liên quan:

• Vị Thuốc Hoắc Hương | Tác dụng dược lý & ứng dụng làm dược phẩm
• Hoài Sơn (Củ Mài) | Vị thuốc bổ được ứng dụng nhiều trong thực tiễn
• Cam Thảo | Công dụng & ứng dụng trong nền công nghiệp Dược phẩm