Kinh Giới Tuệ | Vị thuốc Mẫn Giải chủ trị Viêm Xoang, Viêm Mũi Dị Ứng

Kinh Giới Tuệ là vị thuốc quan trọng trong các bài thuốc Đông Y gia truyền, dân gian. Đặc biệt trong đó là các vấn đề về đường hô hấp: Viêm Xoang Mãn Tính, Viêm Mũi Dị Ứng, Mẫn Giải…

Theo các tài liệu cổ Cây Kinh Giới có:

Tên khoa học: Schizonepeta Tenuifolia Briq.

Tên thường gọi: Giả tô, Thử minh, Khương giới, Kinh giới thán, Kinh giới huệ, Tái sinh đơn, Nhất niệp kim, Độc hành tán, Như thánh tán, Tịnh giới, Cử khanh cố bái tán, Thạch kinh giới, Hồ kinh giới, Trấn la kinh… 

Thuộc họ: Hoa môi Lamiaceae.

Cây Kinh Giới

Cây Kinh Giới chúng ta đang nhắc tới là cây Kinh Giới đặc hữu của Trung Quốc. Loài cây này chưa thấy ở Việt Nam. Ở Việt Nam ta cũng có cây được gọi là Kinh Giới, thường được trồng làm cây gia vị và làm thuốc, có tên khoa học Elsholtzia Cristata Willd. Ngoài ra còn một loài thực vật cũng đươc sử dụng để làm thuốc có tên Kinh Giới có tên khoa học là Origanum Syriacum Lour, cũng họ Hoa môi (Lamiaceae).

Đặc điểm

Kinh Giới là loài cây cỏ sống hàng năm, cao từ 0,6-0,8m. Thân vuông, phía gốc hơi tía, toàn cây có lông ngắn. Mùi rất thơm.

Lá mọc đối nhau, phần lá dưới gốc gần như không có cuống, xẻ thành 5 thùy.

Cụm hoa mọc thành bông gồm những hoa mọc vòng ở mỗi đốt. Bông hoa dài 3-8cm, hoa nhỏ màu tím nhạt.

Quả hình trứng rất nhỏ, kích cỡ hoặc 1mm mặt bóng, màu nâu.

Cây Kinh Giới mọc ở đâu?

Cây Kinh Giới-Schizonepeta Tenuifolia Briq là loài kinh giới đặc hữu của Trung Quốc. Loài thực vật này phân bố chủ yếu tại các tỉnh phía nam Trung Quốc như Vân Nam, Quảng Đông, Quảng Tây,…

Thu hái, chế biến

Người ta thường bắt đầu gieo hạt vào cuối đông, đầu xuân. Khi thời tiết bắt đầu ấm, và độ ẩm cao cây nảy mầm và phát triền mạnh. Đến cuối hạ cây đạt đến chiều cao tối đa và bắt đầu cho hoa.

Vì vậy mùa thu hoạch Kinh giới thường bắt đầu vào mùa thu.

Tiến hành nhổ cả cây, rửa sạch sau đó phơi hoặc sấy khô cả cây được Vị Thuốc Toàn Kinh Giới.

Ngoài ra người ta còn thu hoạch cành và lá, thân vẫn để nguyên trên đất cho cây phát triển tiếp. Cách này ta thu được Vị Thuốc Kinh Giới.

Nếu chỉ thu hoạch hoa và chế biến ta sẽ được Vị Thuốc Kinh Giới Tuệ.

Thành phần hóa học cây Kinh Giới

Từ Cây Kinh Giới tươi người ta chiết xuất được tinh dầu với tỉ lệ 1,8%.

Tinh dầu này có thành phần gồm: D. Menton và một ít D.Limonen. Đây là 2 hoạt chất quan trọng nhất, được nghiên cứu, sử dụng trong y học.

Tác dụng dược lý 

Theo các tài liệu cổ Kinh Giới có: vị cay, tính ôn, không độc.

Quy kinh: Bổ vào 2 kinh là Phế và Can.

Tác dụng dược lý:

• Theo bản kinh: hạ ứ huyết, phá kết tụ khí, trừ thấp tý.
• Theo Lâm Sàng Thường Dụng Dược Thủ Sách: chỉ huyết, giải biểu, thấu chuẩn, tán hàn.
• Theo Đông Dược Học Thiết Yếu: tán nhiệt, giải biểu, khứ hàn, chỉ huyết.

Công dụng của vị thuốc kinh giới

Tùy thuộc vào bộ phận sử dụng làm thuốc mà Kinh Giới có các công dụng khác nhau. Dưới đây là một số tác dụng của kinh giới:

• Trị cảm cúm mùa hè, say nóng, sốt không đổ mồ hôi, nhức đầu.
• Hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày ruột cấp, hơi thở nặng mùi.
• Trị bại liệt, phong thấp, bệnh viêm khớp, bệnh đau xương, đau mình mẩy…
• Giảm niệu, chữa băng huyết, rong huyết, thổ huyết, đại tiện ra máu.
• Điều trị cảm cúm, sổ mũi, hắt hơi, phong ngứa, nổi mề đay, do có tác dụng tiêu độc.
• Chống dị ứng, giảm ngứa.
• Điều trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng, bệnh hen xuyễn, hen phế quản.

Và nhiều công dụng tuyệt vời khác nữa.

Cơ chế tác động:

• Trong các bài thuốc chữa rong huyết, đại tiện ra máu, kinh nguyệt không đều: Kinh Giới tác động như 1 vị thuốc cầm máu, tiêu viêm.
• Trong các bài thuốc trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng, cảm cúm: Kinh Giới tác động như môt vị thuốc mẫn giải, ngăn ngừa viêm xoang.

Kinh Giới Tuệ chữa bệnh gì?

Từ xa xưa ông bà ta đã sử dụng các vị thuốc từ Kinh Giới làm thuốc chữa các bệnh cảm mạo, phát sốt, nhức đầu, cổ họng sưng đau, nôn mửa, đổ máu cam, đi lỵ ra máu, băng huyết…

Trong bài này ta chỉ xét về tác dụng chữa bệnh của vị thuốc Kinh Giới Tuệ.

I. Kinh Giới Tuệ chữa viêm mũi dị ứng và đường hô hấp

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Hoa húng quế, Bạc hà mỗi loại 8g.
• Lá cối xay, Hoa cứt lợn mỗi loại 12g.
• Nước 200ml.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch cho vào ấm cùng 200ml nước.
• Đun nhỏ lửa còn lại 100ml. Sau đó để nguội.

Cách dùng:

• Chia làm 2-3 lần uống hết trong ngày.

II. Kinh Giới Tuệ chữa nhức đầu, chảy nước mũi, hắt hơi

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Bạch chỉ mỗi loại 30g.

Cách thực hiện:

• Tán nhỏ thành bột mịn.

Cách dùng:

• Ngày uống 2-3 lần. Mỗi lần uống 4g cùng nước nóng.

III. Kinh Giới Tuệ chữa nhức đầu, viêm họng

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ tươi 100g.

Cách thực hiện:

• Sao vàng, tán thành bột.

Cách dùng:

• Ngày uống 2 lần, mỗi lần 6-8g.

IV. Kinh Giới Tuệ chữa viêm họng, khản tiếng

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Nhân hạt gai dầu mỗi loại 12g.
• Mật ong 10ml.

Cách thực hiện:

• Trộn đều, tán thành bột mịn. Trộn cùng mật ong, hoàn viên bằng hạt ngô.

Cách dùng:

• Mỗi lần 1 viên, ngậm nhiều lần trong ngày.

V. Kinh Giới Tuệ chữa băng huyết, chảy máu cam

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ 15g.
• Nước 200ml.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch, cho vào ấm với nước. Đun nhỏ lửa còn 100ml, để nguội.

Cách dùng:

• Chia làm 2-3 lần uống trong ngày.

VI. Kinh Giới Tuệ chữa nổi mề đay, mẩn ngứa, dị ứng

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Hoa húng quế, Lá đơn đỏ mỗi loại 12g.
• Nước 600ml.

Cách thực hiện:

• Cho tất cả vào ấm sắc thuốc. Đun nhỏ lửa còn 200ml. Để nguội.

Cách dùng:

• Chia làm 2-3 lần uống hết trong ngày.

VII. Kinh Giới Tuệ chữa kinh nguyệt ra đều không dứt

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Bồ hóng (sao cháy) mỗi loại 24g.

Cách thực hiện:

• Trộn đều tán thành bột.

Cách dùng:

• Ngày chia 2 lần mỗi lần 8g uống cùng nước ấm.

VIII. Kinh Giới Tuệ chữa mụn nhọt

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ 12g.
• Mã đề, Bồ công anh, Kim ngân, Thổ phục linh, Ké đầu ngựa, Cam thảo mỗi loại 10g.
• Nước 400ml.

Cách thực hiện:

• Cho tất cả vào ấm sắc thuốc. Đun nhỏ lửa còn 100ml. Để nguội.

Cách dùng:

• Chia làm 2 lần uống hết trong ngày.

IX. Kinh Giới Tuệ chữa bệnh trĩ, lòi dom

Nguyên liệu:

• Kinh giới tuệ, Vỏ hoàng bá, Ngũ bội Tử mỗi loại 12g.
• Phèn phi 4g.
• Nước 1 lít.

Cách thực hiện:

• Cho tất cả vào ấm. Đun nhỏ lửa còn 500ml. Để nguội.

Cách dùng:

• Chia làm 3 lần, rửa hậu môn hàng ngày.

Trên đây là một số bài thuốc hay từ Kinh Giới Tuệ. Trong dân gian còn lưu truyền rất nhiều bài thuốc hay nữa. Chúng mình sẽ cập nhật thêm sau…

Những điều cần biết khi sử dụng Kinh Giới Tuệ

Là một vị thuốc từ thảo dược không độc, tuy nhiên trong quá trình sử dụng Kinh Giới Tuệ bạn cần lưu ý những vấn đề sau:

• Không sử dụng trong trường hợp biểu hư tự hãn (tự ra mồ hôi, tỳ yếu, đại tiện lỏng).
• Kiêng kỵ dùng khi gặp vết thương đã nhiễm trùng, sinh mủ.
• Trẻ em bị sởi thời kì toàn phát và hồi phục không được sử dụng các sản phẩm từ Kinh giới.
• Kiêng kỵ sử dụng cho người biểu chứng dương hư.
• Cấm dùng Nhức đầu do âm hư hỏa vượng.

Tác hại của Kinh Giới Tuệ

Như đã nhắc ở trên Kinh Giới có vị cay, tính ôn, không độc. Bổ vào 2 kinh là Phế và Can.

Vì vậy Kinh Giới Tuệ hầu như không có tác dụng phụ.

Đánh giá độ an toàn của Kinh Giới Tuệ: Vị thuốc này được đánh giá khá an toàn, không gây nghiện, không ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh trung ương khi sử dụng thời gian dài. Tuy nhiên không nên quá lạm dụng cũng như sử dụng quá nhiều.

Tương tác của Kinh Giới Tuệ

Tùy thuộc vào tình trạng cơ thể người sử dụng cũng như các loại thuốc đang sử dụng mà Kinh Giới có cơ chế tác động khác nhau. Một số tương tác cần biết:

• Tương tác với bênh nhân lên sởi trong thời kỳ toàn phát và hồi phục. Gây tình trạng nghiêm trọng hơn.
• Các vết thương loét nhiễm trùng, sinh mủ sẽ lan rộng hơn nếu sử dụng Kinh giới trong giai đoạn này.
• Các trường hợp dương hư, nhức đầu có thể trầm trọng hơn.
• Có thể tương tác với một số loại thuốc trị viêm xoang, hô hấp. Tăng cường tác dụng của thuốc.

Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng Kinh Giới khi gặp một trong những tình trạng trên.

Kinh Giới Tuệ trong sản xuất Dược Phẩm & TPCN

Kinh Giới Tuệ được sử dụng phổ biến trong sản xuất Dược Phẩm & Thực Phẩm Chức Năng chăm sóc sức khỏe. Đặc biệt là các sản phẩm hỗ trợ đường hô hấp.

Nổi bật trong đó là sản phẩm: Xoang Bách Phục

Đây là sản phẩm hàng đầu hiện nay hỗ trợ điều trị dị ứng đường hô hấp, viêm xoang. Sản phẩm do Công ty cổ phần Đầu Tư và Sản Xuất Âu Cơ sản xuất và chịu trách nhiệm về sản phẩm. Với các thành phần hoàn toàn từ dược liệu thiên nhiên:

• Cao Kinh Giới Tuệ:    220mg
• Cao Kim Ngân Hoa:   150mg
• Hoắc Hương:            100mg
• ImmuneGamma®:    50mg
• Cao Mật Lợn:            30mg
• Cao Tạo Giác Thích:  30mg

Sản phẩm Xoang Bách Phục có công dụng:

1. Tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ dị ứng, giải mẫn cảm; làm loãng, tăng bài xuất dịch nhờn, giảm đau khu vực xoang và mặt do viêm xoang mãn tính.
2. Hỗ trợ ngăn ngừa, giảm tái phát viêm mũi dị ứng, viêm xoang mãn tính trên cơ địa dị ứng.
3. Giảm triệu chứng: hắt hơi, xổ mũi, ngứa, ngạt mũi; chảy nước mũi…

Trên thị trường hiện nay còn nhiều sản phẩm khác ứng dụng Kinh Giới trong thành phần. Chúng mình sẽ tổng hợp, cập nhật thêm trong thời gian tiếp theo nhé.

Cảm ơn các bạn đã ghé thăm Website!

“Bài viết được tham khảo tài liệu Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam của tác giả Đỗ Tất Lợi & Internet”

---

Tin tức liên quan:

• Hoài Sơn (Củ Mài) | Vị thuốc bổ được ứng dụng nhiều trong thực tiễn

• Đẳng Sâm | Nhân Sâm Của Người Nghèo

• Cây Vông Nem | Thành phần, công dụng & các đơn thuốc thường gặp