Chế độ ăn cho người tiểu đường | Người bệnh tiểu đường ăn gì?

Như các bạn biết, bệnh tiểu đường hiện chữa có thuốc điều trị. Bên cạnh sử dụng các loại thuốc chỉ định, giúp kiểm soát đường huyết thì chế độ ăn kiêng khoa học cũng vô cùng quan trọng với người bệnh tiểu đường. Trong bài viết này Sức khỏe mỗi ngày cùng HCT sẽ chia sẻ tới các bạn một chế độ ăn cho người tiểu đường.

Bí quyết lựa chọn thực phẩm cho người tiểu đường

Sau các bữa ăn, chỉ số đường huyết trên cơ thể sẽ tăng cao. Lúc này các tế bào Beta thuộc tuyến tụy sẽ tiết insulin. Thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose, ổn định đường huyết. Ở người bệnh tiểu đường cơ chế này không còn nguyên vẹn khiến lượng glucose luôn ở mức cao. Vì vậy chế độ ăn cho người tiểu đường phải gồm những loại thực phẩm lành mạnh. Hạn chế tối đa nguy cơ tăng đường huyết sau ăn.

Lựa chọn thực phẩm cho người tiểu đường dựa trên 2 chỉ số chính là: Chỉ số đường huyết của thực phẩm – Glycemic Index (GI) và Chỉ số tải lượng đường huyết của thực phẩm – Glycemic Load (GL).

Chỉ số đường huyết của thực phẩm GI

Chỉ số GI – Glycemic Index, là chỉ số đường huyết của thực phẩm. Thang đo của chỉ số GI là từ 0 -100. Số càng cao thì thực phẩm càng làm tăng lường đường huyết sau khi ăn.

Chỉ số GI của thực phẩm được đo bằng cách: cho một người ăn 1 loại thực phẩm có chứa 50g Carbohydrate (tinh bột, đường) trừ đi chất xơ. Sau đó đo lường hiệu các chỉ số đường huyết trong 2 giờ tiếp theo tính từ lúc ăn.

Các loại thực phẩm tốt cho người bệnh tiểu đường là các loại thực phẩm có chỉ số GI <55.

Tải lượng đường huyết của thực phẩm GL

Chỉ số GL – Glycemic Load, là chỉ số tải lượng đường huyết từ thực phẩm vào cơ thể. Cũng như chỉ số GI, thang đo của GL từ 0-100. Thực phẩm có chỉ số GL dưới 10 được khuyên dùng cho người bị tiểu đường.

Cách xác định chỉ số GL của thực phẩm: lấy chỉ số GI x với lượng carbohyrat (trên 100g thực phẩm) chia cho 100. Chỉ số GL từ 0 – 10 là thấp, 11 – 19 là trung bình và trên 20 là cao.

Vậy người bệnh tiểu đường ăn gì? Chế độ ăn của người tiểu đường sẽ bao gồm các loại thực phẩm lành mạnh có chỉ số GI và GL ở mức thấp hoặc trung bình.

Chế độ ăn cho người tiểu đường

Một chế độ ăn kiêng hợp lý sẽ giúp người bệnh tiểu đường kiểm soát tốt được chỉ số đường huyết sau bữa ăn. Góp phần đáng kể vào việc hạn chế các nguy cơ biến chứng tiểu đường và các vấn đề khác cho sức khỏe. 

IDF – Liên đoàn đái tháo đường quốc tế đã đưa ra khuyến nghị về 1 chế độ ăn cho người tiểu đường như sau:

3 phần rau xanh trong chế độ ăn cho người tiểu đường

Rau là nguồn cung cấp chất xơ, protein, nitrat, chất béo thực vật,… thiết yếu cho mọi hoạt động sống của chúng ta. Rau giúp tăng cường tiêu hóa, phòng ngừa táo bón, giảm huyết áp, cải thiện sức khỏe,… Rau xanh là phần không thể thiếu trong thực đơn hàng ngày con người.

Các nghiên cứu cho thấy, phần lớn các loại rau đều tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên có một số loại rau được đánh giá cao hơn cả với người bệnh tiểu đường: cà rốt, bông cải xanh, bí ngòi, rau bina, cà chua, dưa chuột, rau diếp, nấm, đậu xanh,…

Lưu ý: người bệnh tiểu đường được khuyến khích sử dụng rau dưới dạng luộc, hấp, rau trộn. Tránh sử dụng kèm dầu ăn và các loại chất béo.

Tối đa 3 phần trái cây trong chế độ ăn kiêng cho người tiểu đường

Trái cây là loại thực phẩm tuyệt vời dành cho người bệnh tiểu đường. Trái cây cung cấp carbohydrate, vitamin, khoáng chất và chất xơ thiết yếu cho cơ thể người. Với ưu điểm là hầu như không có chất béo và natri. Tuy nhiên trái cây có xu hướng cung cấp nhiều carbonhydrate hơn rau xanh. Vì vậy người bệnh tiểu đường chỉ nên sử dụng tối đa 3 phần trái cây trong thực đơn của mình.

Dựa vào chỉ số GI, GL của hoa quả, kết hợp một vài tiêu chí khác. Người ta phân loại trái cây thành 2 loại:

• Những loại trái cây cho người tiểu đường: trái cây mọng nước như bưởi, cam, quýt; táo, đu đủ, dâu tây, mận tươi, đào,… Có chỉ số GI và GL ở mức thấp hoặc trung bình.

Xem thêm: TOP 20 loại trái cây tốt cho người bệnh tiểu đường dễ tìm ở Việt Nam.

• Những loại trái cây người bệnh tiểu đường không nên ăn: mít, sầu riêng, hồng xiêm, nho, hoa quả chế biến khô, dứa chín, chuối chín. Những loại trái cây có chỉ số GI, Gl ở mức cao hoặc trung bình,v.v.

Lưu ý: Nên sử dụng các loại hoa quả, trái cây tươi, tránh uống nước ép hoa quả hoặc hoa quả chế biến. Bởi chúng đã được chế biến loại bỏ chất xơ làm cho nồng độ glucose tăng cao, không có lợi.

Thực phẩm bổ sung đạm và protein lành mạnh cho người tiểu đường

Đạm và protein cũng là những chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết cho các hoạt động sống. Có 2 nguồn cung chính là từ động vật và thực vật.

IDF đưa ra lời khuyên người bệnh tiểu đường nên lựa chọn sử dụng những thực phẩm sau:

• Cá, hải sản: cá hồi, cá mòi, cá trích, cá cơm, cá thu…

Các loài trên được coi là những thực phẩm lành mạnh nhất trên hành tinh. Omega-3 DHA và EPA giúp bảo vệ thành mạch máu, giảm viêm, cải thiện hoạt động của mạch sau khi ăn. Giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với những người bệnh tiểu đường – những người có nguy cơ gặp các biến chứng về tim mạch và đột quỵ.

• Trứng các loại: trứng gà, trứng gà tây, trứng vịt…

Trứng là một trong những loại thực phẩm phổ biến và bổ dưỡng nhất. Theo các nghiên cứu khoa học, trứng mang tới tác dụng giảm viêm, cải thiện độ nhạy insulin, tăng mức độ cholesterol tốt và cải thiện các cholesterol xấu. Bên cạnh đó trứng còn cung cấp lutein, zeaxanthin – những chất chống oxy hóa bảo vệ mắt và các nguy cơ về tim mạch. Hơn nữa trứng còn giúp bạn no lâu hơn.

• Các loại thịt lạc, thịt gia cầm không chứa chất béo.
• Đạm và protein thực vật như: rong biển, đậu, tảo bẹ, tảo xoắn,…

Lưu ý: Nên chế biến thành các món nướng, hấp tránh sử dụng dầu ăn và các chất béo. Đặc biệt người bệnh tiểu đường cần tránh sử dụng các loại thịt đỏ, thịt đóng hộp chế biến sẵn.

Đồ uống cho người tiểu đường

Đồ uống cũng là một phần quan trọng trong thực đơn cho người bệnh tiểu đường. Sử dụng các loại đồ uống lành mạnh góp phần kiểm soát chỉ số đường huyết ở người bệnh tiểu đường.

Những loại đồ uống được khuyên sử dụng cho người bệnh tiểu đường là:

• Nước lọc

Nước lọc được coi là cách đơn giản nhất để bạn có thể cải thiện sức khỏe và cuộc sống của bản thân. Cung cấp đủ nước sẽ giúp giảm nồng độ đường trong máu, tăng cường trao đổi, đào thải độc chất. Uống nhiều nước lọc là một trong những cách hạ đường huyết hiệu quả.

• Cà phê

Cà phê mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe: cung cấp năng lượng, giảm bớt mệt mỏi; đốt cháy chất béo; giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2;… Bởi vậy cà phê được coi là một trong những thức uống lành mạnh. Tuy nhiên cần tránh sử dụng quá nhiều tránh gây nguy cơ mất ngủ.

• Các loại trà thảo dược

Trà xanh và các loại trà thảo dược được sử dụng phổ biến hiện nay, bởi chúng mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Đa phần các loại thảo dược sử dụng làm trà hiện nay đều giúp chúng ta phòng ngừa các loại bệnh tật: ung thư, alzheimer, tiểu đường,… Được khuyến khích sử dụng cho người bệnh tiểu đường.

Xem thêm: Trà khổ qua rừng Mudaru – Trà túi lọc cho người tiểu đường

Lưu ý: người bệnh tiểu đường cần tránh sử dụng các loại nước hoa quả ép, soda hay các loại thức uống có đường.

Sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt

Người bệnh tiểu đường được khuyên sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt chưa qua tinh chế giàu chất xơ và có độ dinh dưỡng cao hơn.

Phương pháp sử dụng các loại ngũ cốc nguyên hạt được trồng tại địa phương, kết hợp rau củ, hoa quả và các thực phẩm lành mạnh còn được gọi là chế độ ăn thực dưỡng. Chế độ ăn này được đánh giá là một trong 4 phương pháp điều trị tiểu đường tại nhà hiệu quả nhất.

Ngoài ra người bệnh tiểu đường nên sử dụng thêm các loại sữa không đường hoặc sữa chua không đường để bổ sung dưỡng chất và các lợi khuẩn tốt cho tiêu hóa để đạt hiệu quả cao nhất.

Sử dụng chất béo không bão hòa có nguồn gốc thực vật

Cơ thể người mỗi ngày cần 44 – 77g chất béo các loại để đảm bảo các hoạt động sống. Trong đó lượng chất béo bão hòa chỉ chiếm khoảng 1/6 tổng lượng chất béo cần thiết (chất béo trong mỡ động vật). Chất béo này hấp thụ qua thực phẩm từ động vật đã đủ, vì vậy chỉ cần sử dụng các loại chất béo không bão hòa (dầu thực vật).

Việc cân bằng và sử dụng hợp lý chất béo sẽ tăng cường được quá trình trao đổi chất. Đồng thời giúp hạn chế nguy cơ tăng cholesterol xấu trong máu gây nguy hại tới sức khỏe tim mạch. Bên cạnh đó còn giảm nguy cơ tăng cân hạn chế nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Các loại chất béo không bão hòa gồm: dầu ô liu, dầu lạc, quả bơ, các loại hạt, đậu, quả óc chó, v.v.

Lưu ý: người bệnh tiểu đường không nên sử dụng: bơ, ghee, mỡ động vật, đầu cọ, dầu dừa…

Lời kết, HCT hi vọng bài viết giúp các bạn nhận ra ý nghĩa của một chế độ ăn lành mạnh với bệnh tiểu đường. Chúc các bạn xây dựng được cho bản thân một chế độ ăn cho người tiểu đường đúng đắn và khoa học nhất.

Các nguồn tham khảo:

www.idf.org

www.niddk.nih.gov

Bài viết liên quan:

• Uống nước khổ qua rừng nhiều có tốt không? Hướng dẫn uống đúng cách
• Tiểu Đường Tuýp 1 | Dấu hiệu, Nguyên nhân, Biến chứng và Cách Điều Trị
• Lá mật gấu có tác dụng gì?
• Uống nước đậu bắp nhiều có tốt không? Uống bao nhiêu là hợp lý