Cẩu Tích hay còn được gọi là cây long khỉ, Kim mao cẩu tích, cẩu tồn mao, rễ long cu ly. Tên khoa học là Cibotium Barometz, thuộc họ Lông Cu Ly (Dicksoniaceae). Bạn hãy cùng Sức khỏe mỗi ngày cùng HCT tìm hiểu chi tiết về vị thuốc này nhé.
Đặc điểm của Cẩu Tích
Cẩu Tích là một loại quyết thực vật, khá thấp nhưng có cây cao đến 2,5m. Bên ngoài cây có bao phủ một lớp lông màu vàng. Nếu nhìn không kỹ người ta thường nhầm lẫn, tưởng đó là một con vật.
Lá lớn có cuống dài từ 1 – 2m, gần dưới thân có màu nâu nâu. ở phía gốc có phần trải dài, phủ nhiều bởi vẩy vàng bóng. Phiến lá dài 3m, rộng khoảng 60 – 80cm. Ở phía dưới các lá lông chim hình trái xoan, ngọn giáo dài khoảng 30 – 60cm. Lá lông chim chia thành nhiều đoạn thuôn, hẹp và trải dài hình dải ngọn giáo, nhọn. Ở mỗi bên gân giữa bậc ba, có một hay hai ổ tử nang. Thân rễ trông giống như con chó hoăc con cu ly, có lông tơ màu vàng bao phủ.
Tính vị, Quy Kinh: Có vị đắng, ngọt. Tính ấm ôn đi vào hai kinh can và thận.
Phân bổ Cẩu Tích trên các vùng miền
Cẩu Tích mọc hoang khắp nơi ở miền rừng núi Việt Nam, Lào, Philipin, Campuchia, Malaysia, Indonexia. Miền nam Trung Quốc (Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam, Phúc Kiến) cũng có.
Ở nước ta cây mọc dải khắp các vùng miền núi nước ta. Nhiều nhất là ở: Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hà Giang, Hòa Bình, qua Đà Nẵng, Quảng Nam đến Lâm Đồng.
Thu hái và cách chế biến
Cẩu Tích có thể thu hái quanh năm, nhưng tốt nhất là cuối thu sang đông. Bộ phận thường dùng là thân rễ và cũng có thể dùng cả lông phủ ngoài thân rễ. Sau đó cắt bỏ cuống lá và rễ con và lông vàng phủ ngoài xung quanh thân rễ. Thái phiến hay cắt từng đoạn nhỏ khoảng 5 – 10mm, phơi hoặc sấy khô. Có khi đổ hơi nước vào mới phơi, làm đi làm lại nhiều lần, hoặc có khi còn đổ với đậu đen chin lần đổ, chin lần phơi rồi mới thải mỏng phơi khô.
Thành phần hóa học
Cẩu Tích cho chứa Alkaloid tục đoạn, chất màu, ít tinh dầu và vitamin E. Thân rễ có chứa tinh bột và Aspidinol, lông vàng ở thân rễ có chứa Tanin và sắc tố.
Tác dụng của Cẩu Tích
Vị thuốc Cẩu Tích mới chỉ được dùng trong phạm vi nhân dân làm thuốc bổ gan, thận, chữa đau lưng, trị can thận hư suy, đau nhức xương khớp, chữa phong thấp, đầu gối, người già hay đi tiểu nhiều lần. Ngoài ra còn dùng để chữa bệnh phụ nữ khí hư, phụ nữ mang thai mà thân người đều đau nhức mỏi.
Ngoài thân rễ của Cẩu Tích người ta còn dùng lông vàng phủ xung quanh thân rễ để đắp các vết thương, các vết sây sước, đứt tay, đứt chân để cầm máu. Tác dụng này do các lông đó hút huyết thanh của máu và giúp cho sự tạo máu cục, làm cho máu chống đông. Người ta có khi còn dùng lông để nhồi đệm, nhồi gối.
Ứng dụng và cách dùng Cẩu Tích
Cẩu Tích là một bị thuốc quý được ứng dụng nhiều trong Đông Y và thực phẩm chức năng… Nếu dùng riêng thì chỉ 10 – 18g dùng dưới dạng thuốc sắc để uống. Ngoài ra còn kết hợp với một số vị thuốc khác.
Một số bài thuốc về Cẩu Tích
- Điều trị ngang lưng đau nhức: Theo kinh nghiệm nhân dân bài thuốc điều trị bao gồm Cẩu Tích 15g, sinh mễ nhân 12g, đỗ trọng -ngưu tất 10g, mộc qua 6g. Dùng để sắc uống.
- Điều trị các chứng tê khớp: Cũng theo kinh nghiệm nhân dân bài thuốc bao gồm Cẩu Tích, bạch chỉ, đọc hoạt, cốt toái đều 15g, quế chi, nhũ hương, tô mộc đều 10g, bạch truật 20g, cam thảo 8g. Dùng để sắc uống.
Ngày nay, Cẩu Tích còn được dùng làm dược liệu để sản xuất thuốc và các thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Học Viện Quân Y cũng sử dụng dược liệu này để sản xuất ra Kiện Khớp Tiêu Thống Collagen.
Công dụng:
- Người bi đau nhức xương khớp, thấp khớp, thoái hóa khớp, gai cột sống
- Người bị chân tay tê bại, đau vai gáy, đau mỏi cổ, thoát vị đĩa đệm
- Người bị thoái hóa xương khớp, chấn thương về xương khớp
Giá Cẩu Tích là bao nhiêu?
Cẩu Tích được dùng rất nhiều trong thực tiễn, nên trên thị trường thảo dược này có rất nhiều. Ở dưới dạng sơ chế, giá của Cẩu Tích khoảng 150,000 – 250,000VNĐ/kg. dùng để sắc uống giúp cơ thể khỏe mạnh, mạnh xương khớp… Cũng có thể lựa chọn các thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ dược liệu này để có hiệu quả tốt hơn.
“Bài viết được tham khảo trên tài liệu Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam của Đỗ Tất Lợi”
Tin tức liên quan: